Bezpośredni skutek dyrektyw UE na mocy art. 6 i art. 9 ust. 2 Konwencji z Aarhus
TSUE interpretuje pojęcie bezpośredniego skutku dyrektyw UE w dziedzinie ochrony środowiska na potrzeby zapewnienia nie tylko ochrony zainteresowanych osób, ale także umożliwienia skutecznego wykonywania prawa UE.
Warunkiem bezpośredniego skutku jest spełnienie wszystkich warunków, które orzecznictwo TSUE wiąże z możliwością (lub obowiązkiem) bezpośredniego stosowania prawa UE. W każdym przypadku sądy państw członkowskich są zobowiązane do interpretowania prawa krajowego zgodnie z wymogami Konwencji z Aarhus. Mogą one rozważyć bezpośredni skutek dyrektyw tylko wtedy, gdy spójna interpretacja prawa krajowego nie jest możliwa (zob. na przykład sprawa Frigerio Luigi & C., C-357/06, pkt 28-29).
W przypadku działań objętych art. 9 ust. 2 Konwencji z Aarhus sytuacja jest stosunkowo prosta. TSUE stwierdził już w 1996 r., że niektóre przepisy dyrektywy OOŚ mogą mieć skutek bezpośredni [zob. ówczesny art. 2 ust. 1 i art. 4 ust. 2 dyrektywy OOŚ, sprawa Kraaijeveld i inni, C-72/95], a w 2011 r. rozszerzył ten zestaw przepisów o art. 11, który określa szczególne warunki udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji i dostępu do ochrony sądowej (sprawa Bund für Umwelt und Naturschutz Deutschland, Landesverband Nordrhein-Westfalen, C-115/09). Bezpośredni skutek dyrektywy IED nie został jeszcze bezpośrednio zbadany przez TSUE, ale wnioski dotyczące dyrektywy OOŚ mogą być stosowane per analogiam, biorąc pod uwagę, że przepisy obu dyrektyw są bardzo podobne.
W 2016 r. TSUE stwierdził w sprawie Lesoochranárske zoskupenie VLK (C-243/15), że również wymogi art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej, dotyczące oceny projektów, podlegają reżimowi art. 6 i art. 9 ust. 2 Konwencji z Aarhus i mogą być bezpośrednio stosowane.
Art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej (92/43/EWG) nie zawiera żadnych przepisów dotyczących dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Stanowi on:
Każdy plan lub przedsięwzięcie, które nie jest bezpośrednio związane lub konieczne do zagospodarowania terenu, ale które może na nie w istotny sposób oddziaływać, zarówno oddzielnie, jak i w połączeniu z innymi planami lub przedsięwzięciami, podlega odpowiedniej ocenie jego skutków dla danego terenu z punktu widzenia założeń jego ochrony. W świetle wniosków wynikających z tej oceny oraz bez uszczerbku dla przepisów ust. 4 właściwe władze krajowe wyrażają zgodę na ten plan lub przedsięwzięcie dopiero po upewnieniu się, że nie wpłynie on niekorzystnie na dany teren oraz, w stosownych przypadkach, po uzyskaniu opinii całego społeczeństwa.
Logicznie rzecz biorąc, ocena planów i programów zgodnie z tym samym wymogiem podlega art. 9 ust. 3 Konwencji z Aarhus, ponieważ przyjęty akt nie będzie decyzją na mocy art. 6 Konwencji.