WATER FRAMEWORK DIRECTIVE

Skutki ekstremalnych zdarzen zwiazanych z woda nasilaja sie w wyniku zmiany klimatu. W 2021 r. dramatyczne powodzie w dorzeczu Renu i Mozy uwidocznily potrzebe podjecia bardziej zdecydowanych dzialan na poziomie europejskim i krajowym. Od czasu powaznych powodzi nad Dunajem i Laba latem 2002 r. stalo sie jasne, ze dzialania poszczególnych panstw nie sa wystarczajace, nawet pomimo wzmocnienia wspólpracy w zakresie ochrony ludnosci miedzy panstwami czlonkowskimi. Konieczne okazalo sie rozwazenie przyjecia prawodawstwa UE w celu zapobiegania zagrozeniu powodziowemu i zarzadzania nim. Dyrektywa 2007/60/WE w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarzadzania nim ma na celu ograniczenie negatywnych konsekwencji dla zdrowia ludzkiego, srodowiska i dziedzictwa kulturowego, ale takze dla dzialalnosci gospodarczej w UE. 12 lat pózniej Komisja podkresla, ze przy zalozeniu braku adaptacji do zmian klimatu "przewiduje sie, ze szkody w UE wzrosna z 6,9 mld EUR rocznie do 20,4 mld EUR rocznie w latach 2020, 45,9 mld EUR rocznie w latach 2050 i 97,9 mld EUR rocznie w latach 2080". W swoim ostatnim sprawozdaniu z wdrazania dyrektywy 2007/60/WE Komisja zauwaza jednak, ze "w 60 % dorzeczy w UE nie ma danych dotyczacych kosztów szkód powodziowych" (COM 2020 970) i stwierdza potrzebe gromadzenia danych w celu lepszego obliczania kosztów i ustalania priorytetów w zakresie odpowiednich srodków.

Dyrektywa 2007/60/WE definiuje powódz jako "czasowe pokrycie woda terenu, który normalnie nie jest pokryty woda. Definicja ta obejmuje powodzie wywolane przez rzeki, potoki górskie, sródziemnomorskie okresowe cieki wodne oraz powodzie sztormowe na obszarach wybrzeza, natomiast moze nie uwzgledniac powodzi wywolanych przez systemy kanalizacyjne". Definiuje ona równiez ryzyko powodziowe jako "kombinacje prawdopodobienstwa wystapienia powodzi i zwiazanych z powodzia potencjalnych negatywnych konsekwencji dla zdrowia ludzkiego, srodowiska, dziedzictwa kulturowego oraz dzialalnosci gospodarczej" (art. 2).

Rozwój synergii pomiedzy ta dyrektywa a RDW jest wyraznie podkreslony i zaplanowany. Wlasciwe wladze wyznaczone przez panstwo czlonkowskie do wykonania RDW powinny byc tymi samymi wladzami do wykonania dyrektywy powodziowej. Panstwa czlonkowskie moga jednak zdecydowac o wyznaczeniu innych wlasciwych wladz niz te, które zostaly okreslone dla RDW. Jak stwierdzono w art. 3 ust. 2 lit. b dyrektywy powodziowej, panstwa czlonkowskie moga "okreslic pewne obszary wybrzeza lub pojedyncze dorzecza i przypisac je jednostce zarzadzajacej innej niz ta, której przypisano obszary zgodnie z art. 3 ust. 1 dyrektywy 2000/60/WE". Panstwa czlonkowskie musza zapewnic koordynacje dyrektywy powodziowej i RDW (art. 9). Na przyklad, opracowanie pierwszych map zagrozenia powodziowego i map ryzyka powodziowego przeprowadza sie w taki sposób, aby zawarte w nich informacje byly zgodne z odpowiednimi informacjami przedstawionymi zgodnie z RDW. W ten sam sposób pierwsze plany zarzadzania ryzykiem powodziowym (w tym ich przeglady) sa opracowywane w koordynacji z przegladami planów gospodarowania wodami w dorzeczach RDW i moga byc z nimi zintegrowane. Wreszcie, panstwa czlonkowskie zapewniaja koordynacje w stosownych przypadkach aktywnego zaangazowania wszystkich zainteresowanych stron, na mocy art. 10 dyrektywy powodziowej i art. 14 RDW.
Dyrektywa powodziowa naklada równiez trzy glówne obowiazki na panstwa czlonkowskie:

1. Wstepna ocena ryzyka powodziowego oparta "o dostepne lub latwe do uzyskania informacje, takie jak rejestry i dlugofalowe analizy rozwoju wydarzen, dotyczace zwlaszcza wplywu zmian klimatycznych na wystepowanie powodzi" do 22.12.2011 r. Art. 4 okresla glówne elementy, które nalezy uwzglednic w tej ocenie.
2. Mapy zagrozenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego, które obejmuja obszary geograficzne, które moga zostac zalane zgodnie z trzema scenariuszami: niskie prawdopodobienstwo powodzi lub scenariusze zdarzen ekstremalnych, srednie prawdopodobienstwo powodzi (czestotliwosc wystepowania = 100 lat), wysokie prawdopodobienstwo powodzi, w odpowiednich przypadkach do dnia 22.12.2013 r. (art. 6)
3. Plany zarzadzania ryzykiem powodziowym skoordynowane na poziomie obszaru dorzecza lub jednostki zarzadzajacej do 22.12.2015 r. Panstwa czlonkowskie ustanawiaja "odpowiednie cele zarzadzania ryzykiem powodziowym (…), kladac szczególny nacisk na ograniczenie potencjalnych negatywnych konsekwencji powodzi dla zdrowia ludzkiego, srodowiska, dziedzictwa kulturowego oraz dzialalnosci gospodarczej (…) lub na zmniejszenie prawdopodobienstwa wystapienia powodzi". Artykul 7 okresla rózne elementy, które powinny zawierac takie plany zarzadzania ryzykiem, koncentrujac sie w szczególnosci na zapobieganiu, ochronie, gotowosci, w tym prognozach powodziowych i systemach wczesnego ostrzegania. Takie plany moga równiez obejmowac promocje zrównowazonych praktyk uzytkowania gruntów, poprawe retencji wody oraz wykorzystanie rozwiazan opartych na naturze. W swoim sprawozdaniu z wdrozenia dyrektywy powodziowej w 2019 roku Komisja stwierdza, ze wszystkie 26 ocenionych panstw czlonkowskich uwzglednia takie rozwiazania oparte na naturze w swoich planach zarzadzania .

W przypadku miedzynarodowego obszaru dorzecza "panstwa czlonkowskie zapewniaja koordynacje majaca na celu opracowanie jednego miedzynarodowego planu zarzadzania ryzykiem powodziowym lub zestawu planów zarzadzania ryzykiem powodziowym skoordynowanych na poziomie miedzynarodowego obszaru dorzecza" (art. 8).
W ramach przeprowadzonej w 2019 r. kontroli efektywnosci RDW i dyrektywy powodziowej stwierdzono, ze "istniejace ramy prawne zasadniczo spelniaja swoje zadanie z pewnym zakresem [mozliwych] ulepszen" . Sprawozdanie z wdrozenia RDW i dyrektywy powodziowej w 2019 r. skupilo sie na pierwszych planach zarzadzania ryzykiem powodziowym. Wszystkie panstwa czlonkowskie zatwierdzily juz swoje plany zarzadzania ryzykiem powodziowym, z wyjatkiem Wysp Kanaryjskich; ale kilka planów przyjeto po 31.12.2015 (opóznienie dyrektywy powodziowej). Postepowania prawne przeciwko panstwom czlonkowskim zostaly równiez wszczete przez Komisje .