WATER FRAMEWORK DIRECTIVE

Przy obliczaniu wymogów nie jest mozliwe uwzglednienie róznych strat spowodowanych parowaniem amoniaku oraz dodatkowego azotu pochodzacego z depozycji. Decydujacym kryterium, które dyrektywa ustanawia w celu ograniczenia zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego, jest ilosc azotu stosowana na gruntach poprzez rozprowadzanie na ich powierzchni, wtlaczanie do gruntu, umieszczanie pod powierzchnia gruntu lub mieszanie z powierzchniowymi warstwami gruntu, a nie ilosc azotu faktycznie przenikajacego do gruntu. W zwiazku z tym od ilosci azotu dostarczonego do gleby nie nalezy odejmowac róznych strat spowodowanych parowaniem amoniaku i dodawac do nich dodatkowej porcji azotu powstalej w wyniku osadzania sie .
Nalezy opracowac i wdrozyc odpowiednie programy monitorowania w celu oceny skutecznosci programów dzialania (art. 5 ust. 6). Jeden lub kilka zbiorów zasad dobrej praktyki rolniczej powinno byc wdrazanych przez rolników na zasadzie dobrowolnosci. W razie potrzeby program przewiduje szkolenia i informacje dla rolników w celu promowania stosowania zbiorów zasad dobrej praktyki rolniczej (art. 4). Jezeli wody w strefach wrazliwych sa dotkniete zanieczyszczeniem pochodzacym z wód z innego panstwa czlonkowskiego odprowadzanych bezposrednio lub posrednio do tych wód, oba panstwa czlonkowskie konsultuja sie w celu okreslenia danych zródel i srodków, które nalezy podjac w celu ochrony wód dotknietych zanieczyszczeniem (art. 3 ust. 3).

Po raz pierwszy w 2019 r. wniosek o wydanie orzeczenia wstepnego zlozony przez Sad Administracyjny w Wiedniu dal Trybunalowi mozliwosc zajecia sie kwestia, kto moze powolywac sie na dyrektywe 91/676/EWG przed sadami krajowymi. Skarzacy - dostawca wody, osoba fizyczna i gmina - zwrócili sie do wlasciwych organów o podjecie srodków wykraczajacych poza istniejacy krajowy program dzialania w celu osiagniecia stezenia azotanów ponizej 50 mg/l w wodach gruntowych, zgodnie z wymogami dyrektywy 91/676/EWG. Swój wniosek oparli na prawach przyznanych bezposrednio przez te dyrektywe. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, Trybunal przypomnial, ze "niezgodne z moca wiazaca przyznana dyrektywie przez art. 288 TFUE byloby wykluczenie, co do zasady, mozliwosci powolywania sie przez zainteresowanych na nalozone przez nia obowiazki" . W sprawie tej Trybunal uznal, ze "osoba fizyczna lub prawna majaca mozliwosc pobierania i korzystania z wód podziemnych jest bezposrednio zainteresowana przekroczeniem tego progu lub ryzykiem jego przekroczenia, co moze ograniczyc mozliwosc tej osoby poprzez ingerencje w zgodne z prawem korzystanie z tej wody". Podkreslono równiez, ze "fakt, iz wartosci przekraczajace ten próg nie wiaza sie jako takie z niebezpieczenstwem dla zdrowia osoby chcacej wniesc powództwo, nie jest w stanie podwazyc tego wniosku". Trybunal stwierdzil, "ze skarzacy w postepowaniu glównym powinni miec mozliwosc domagania sie od wladz krajowych przestrzegania tych obowiazków, w razie potrzeby poprzez wniesienie skargi do wlasciwych sadów". Wreszcie uznal, ze obowiazki przewidziane w art. 5 ust. 4 i 5 "sa jasne, precyzyjne i bezwarunkowe, co oznacza, ze moga byc powolywane przez jednostki przeciwko panstwu".

Zgodnie ze sprawozdaniem z wykonania dyrektywy 91/676/EWG z 2021 r., wiekszosc panstw czlonkowskich przyjela nowe lub zmienione programy dzialania w okresie 2016-2019, z wyjatkiem Belgii (Walonii), Cypru, Finlandii i Rumunii. Spory sadowe przed Trybunalem Sprawiedliwosci obrazuja glówne trudnosci zwiazane z wdrazaniem w panstwach czlonkowskich (wyznaczanie stref zagrozenia, program dzialania, monitorowanie) w ostatnich latach . W 2021 r. ustalenia Komisji sa bardzo jasne: "poziom wdrazania i egzekwowania przepisów jest nadal niewystarczajacy do osiagniecia celów dyrektywy, 30 lat po jej przyjeciu i pomimo pewnych postepów" . Plan dzialania na rzecz eliminacji zanieczyszczen (2021) oraz przyszly plan dzialania w zakresie zintegrowanego zarzadzania substancjami odzywczymi promuje ambitny cel ograniczenia strat substancji odzywczych o 50% do 2030 r. Skuteczne wdrozenie dyrektywy 91/676/EWG jest oczywiscie sprawa pilna, ale nie wystarczy bez szybkiej transformacji ekologicznej modelu rolnictwa w ramach wspólnej polityki rolnej.