WATER FRAMEWORK DIRECTIVE

Zgodnie z założeniem ustawy Prawo wodne z 2017 r., to władza wodna powinna w głównej mierze decydować o zakresie kierunków prowadzenia inwestycji na wodach, utrzymania urządzeń wodnych oraz zapewnienia osiągnięcia dobrego stanu wód i minimalizacji ryzyka powodziowego na wszystkich szczeblach zlewniowego zarządzania zasobami wodnymi.

Ochrona przed powodzią stanowi zadanie Wód Polskich oraz organów administracji rządowej i samorządowej. Ustawodawca nałożył na Wody Polskie w zakresie swojej właściwości obowiązek zapewnienia ochrony ludności oraz mienia przed powodzią, która wywołana jest przez wody publiczne stanowiące własność Skarbu Państwa.

Ochrona przed powodzią realizowana jest z uwzględnieniem map zagrożenia powodziowego, map ryzyka powodziowego, jak również planów zarządzania ryzykiem powodziowym.

Ochronę tę prowadzi się uwzględniając wszystkie elementy zarządzania ryzykiem powodziowym, w szczególności zapobieganie, ochronę, stan należytego przygotowania i reagowanie w przypadku wystąpienia powodzi, usuwanie skutków powodzi, odbudowę i wyciąganie wniosków w celu ograniczania potencjalnych negatywnych skutków powodzi dla zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej, w zakresie określonym w przepisach ustawy oraz w przepisach odrębnych (art. 163 ust. 6 PW). Ochrona przed powodzią prowadzona jest w sposób zapewniający koordynację z działaniami, które służą osiągnięciu celów środowiskowych wskazanych w art. 56, art. 57, art. 59 oraz w art. 61 ustawy Prawo wodne, jak również ochronie wód.

Ochronę przed powodzią realizuje się w szczególności przez: kształtowanie zagospodarowania przestrzennego dolin rzecznych lub terenów zalewowych, a przede wszystkim obszarów szczególnego zagrożenia powodzią; racjonalne retencjonowanie wód i użytkowanie przeciwpowodziowych budowli, jak również sterowanie przepływami wód; zapewnienie funkcjonowania systemu wczesnego ostrzegania przed zjawiskami niebezpiecznymi zachodzącymi w atmosferze oraz hydrosferze i prognozowanie powodzi; zachowanie, tworzenie oraz odtwarzanie systemów retencji wód; budowę i przebudowę oraz utrzymywanie przeciwpowodziowych budowli; prowadzenie akcji lodołamania oraz prowadzenie polityki informacyjnej w obszarze ochrony przed powodzią i ograniczania jej skutków (art. 165 ust. 1 pkt 1–7 PW).

W celu zapewnienia ochrony ludności oraz mienia przed powodzią:

1. obszary szczególnego zagrożenia powodzią należy uwzględnić w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, a także w planie zagospodarowania przestrzennego województwa, strategii rozwoju województwa, jak również w ramowym studium uwarunkowań i kierunków przestrzennego zagospodarowania związku metropolitalnego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, gminnym programie rewitalizacji, decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego i w decyzji o warunkach zabudowy;
2. poziom zagrożenia powodziowego wynikający z wyznaczenia obszarów szczególnego zagrożenia powodzią należy uwzględnić w decyzjach o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, jak również w decyzjach o warunkach zabudowy, dotyczących nieruchomości w całości lub w części położonych na tych obszarach (art. 166 ust. 1 PW).

Dla obszarów dorzeczy Wody Polskie przygotowują wstępną ocenę ryzyka powodziowego. Dla obszarów, które są narażone na niebezpieczeństwo powodzi ujęte we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego, sporządzane są mapy zagrożenia powodziowego. Mapy zagrożenia powodziowego uwzględniają w szczególności:

1. obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi 0,2% lub na których istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia ekstremalnego;
2. obszary szczególnego zagrożenia powodzią;
3. obszary obejmujące tereny narażone na zalanie w przypadku uszkodzenia lub zniszczenia: a) wału przeciwpowodziowego, b) wału przeciwsztormowego, c) budowli piętrzącej (art. 169 ust. 2 PW).

Zarówno mapy zagrożenia powodziowego, jak i mapy ryzyka powodziowego co 6 lat podlegają przeglądowi oraz, w razie takiej potrzeby, aktualizacji. Na podstawie map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego przygotowywane są plany zarządzania ryzykiem powodziowym, uwzględniające podział kraju na obszary dorzeczy oraz regiony wodne. Ustawodawca szczegółowo określa elementy planów zarządzania ryzykiem powodziowym (art. 172 ust. 3 PW).

Plany te obejmują wszystkie elementy zarządzania ryzykiem powodziowym, ze szczególnym uwzględnieniem działań służących zapobieganiu powodzi i ochronie przed powodzią oraz informacji na temat stanu należytego przygotowania w przypadku wystąpienia powodzi (art. 172 ust. 4 PW). Przy ustalaniu działań, które służą osiągnięciu celów zarządzania ryzykiem powodziowym, uwzględnia się w szczególności: koszty i korzyści działań, które są podejmowane dla osiągnięcia celów zarządzania ryzykiem powodziowym; zasięg powodzi oraz trasy przejścia wezbrania powodziowego i obszary o potencjalnej retencji wód powodziowych; cele środowiskowe; gospodarowanie wodami; sposób uprawy, a także zagospodarowania gruntów; stan zagospodarowania i treść dokumentów, aktów, jak również decyzji w zakresie planowania przestrzennego; ochronę przyrody, w tym ryzyko strat przyrodniczych oraz ekosystemowych; uprawianie żeglugi morskiej i śródlądowej, porty morskie; prognozowanie powodzi oraz systemy wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami; infrastrukturę krytyczną; cechy obszaru dorzecza lub zlewni; ochronę ludności i zwierząt (art. 172 ust. 5 pkt 1–12 PW).

Podmiotem wyposażonym w kompetencje w zakresie przygotowania projektów planów zarządzania ryzykiem powodziowym są Wody Polskie, czynią to one w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw transportu w zakresie infrastruktury transportowej oraz w uzgodnieniu z właściwymi wojewodami, po zasięgnięciu opinii marszałków województw. Co do zasady, plany zarządzania ryzykiem powodziowym podlegają co 6 lat przeglądowi, a w razie ich potrzeby – aktualizacji.

Dla zapewnienia właściwych warunków przepływu wód powodziowych właściwy organ Wód Polskich w drodze decyzji może nakazać usunięcie krzewów lub drzew na terenach szczególnego zagrożenia powodzią.

Ustawodawca w celu zapewnienia szczelności oraz stabilności wałów przeciwpowodziowych wprowadza zakazy wykonywania robót lub czynności mogących mieć wpływ na szczelność bądź stabilność wałów przeciwpowodziowych (art. 176 ust. 1 PW). Zakazy te nie mają jednak charakteru bezwzględnego; dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej Wód Polskich może, w drodze decyzji, zwolnić określone podmioty od tych zakazów.