D-Ustawa Prawo wodne z 2017 r.
3-Własność wód: Relacja własności wód powierzchniowych do własności gruntów
Relacja własności wód powierzchniowych do własności gruntów pod wodą opisywana jest dwoma regułami .
Wedle pierwszej, własność wody przesądza o własności gruntu. Dotyczy to gruntów pokrytych śródlądowymi wodami płynącymi, wodami morza terytorialnego oraz morskimi wodami wewnętrznymi, które stanowią własność właściciela tych wód (art. 216 ust. 1 PW). Grunty te nie podlegają obrotowi cywilnoprawnemu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie (art. 216 ust. 2 PW). Urządzenia wodne lub ich części oraz budowle i ich części, znajdujące się na tych gruntach, stanowią natomiast odrębny od nich przedmiot własności (art. 216 ust. 5 PW).
Wedle drugiej, „własność gruntu przesądza o własności pokrywającej go wody” . Dotyczy to śródlądowej wody stojącej, wody w rowie oraz wody w stawie, który nie jest napełniany w ramach usług wodnych, ale wyłącznie wodami opadowymi, roztopowymi lub wodami gruntowymi; wody te, znajdujące się w granicach nieruchomości gruntowej, stanowią własność właściciela tej nieruchomości (art. 214 PW).
W ustawie uregulowano także własność wysp, przymulisk i odsypów żwirowych (art. 224 PW) oraz własność starorzeczy i gruntów powstałych w wyniku wykonania budowli regulacyjnych (art. 225 PW).
Trafnie podkreśla się w literaturze, że „z własnością wody (przede wszystkim płynącej) ustawodawca łączy w głównej mierze publicznoprawne obowiązki, a nie uprawnienia (zwłaszcza obowiązek utrzymania wód). Przewodnim motywem stworzenia rozbudowanego instrumentarium ustawy, służącego ochronie wód, nie była zatem ochrona interesów właścicielskich Skarbu Państwa, lecz ochrona wody jako dobra publicznego. Ochrona ta zapewniania jest nie ze względu na wartość majątkową wody, lecz z uwagi na jej rolę egzystencjalną i środowiskową. Ten aspekt ochrony środowiskowych i egzystencjalnych funkcji wód jest w przepisach ustawy dominujący” .