WATER FRAMEWORK DIRECTIVE

Pozwolenie wodnoprawne to wydana przez upoważniony organ zgoda na określony sposób korzystania z wód. Ta formuła utrzymana została także w nowym Prawie wodnym. Warto jednak zwrócić uwagę na bardzo istotną zmianę w stosunku do ugruntowanych wcześniej instytucji charakterystycznych dla ustaw wchodzących w zakres prawa wodnego. Otóż nowa ustawa Prawo wodne rozbudowała konstrukcję prawnych form korzystania z wód. W poprzednio obowiązujących regulacjach odprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, a także do urządzeń kanalizacyjnych stanowiących własność innych podmiotów (ale tylko przy określonym składzie ścieków) co do zasady miało charakter szczególnego korzystania z wód. Aktualne przepisy ustawy Prawo wodne wprowadziły pojęcie „usług wodnych”, a korzystanie z takich usług jest nową, odrębną formą korzystania z wód (w świetle art. 35 ust. 1 PW: Usługi wodne polegają na zapewnieniu gospodarstwom domowym, podmiotom publicznym oraz podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą możliwości korzystania z wód w zakresie wykraczającym poza zakres powszechnego korzystania z wód, zwykłego korzystania z wód oraz szczególnego korzystania z wód). Charakter usług wodnych mają działania wyliczone w zamkniętej liście ujętej w art. 35 ust. 3 PW, zaś w pkt 5 wyliczenia znalazło się nawiązanie do wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, obejmującego także wprowadzanie ścieków do urządzeń wodnych.

Wprowadzanie ścieków w zakresie wskazanym w tym przepisie jest więc korzystaniem z usług wodnych, a nie szczególnym korzystaniem z wód. Szczególnym korzystaniem pozostało natomiast wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych będących własnością innych podmiotów ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego (art. 34 pkt 3 PW). Pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na wszystkie usługi wodne (art. 389 pkt 1 PW), a także na szczególne korzystanie z wód. Pozwolenie wodnoprawne jest więc decyzją o charakterze bardzo uniwersalnym pod względem treści–.

Podstawowym celem pozwoleń na odprowadzanie ścieków jest realizacja celów środowiskowych określonych przepisami prawa wodnego, a więc w praktyce celów wynikających z Ramowej Dyrektywy Wodnej .

Organem właściwym w sprawie zgód wodnoprawnych są właściwe organy Wód Polskich. Organem właściwym w sprawie zgód wodnoprawnych jest minister właściwy do spraw gospodarki wodnej, jeżeli wnioskodawcą są Wody Polskie.

Można też przyjąć, że w przypadku prawa wodnego pozwolenie wodnoprawne jest instrumentem kontroli uprzedniej. Ustawodawca opisuje bowiem w ustawie, jakie warunki muszą być spełnione, aby organ mógł wydać pozwolenie wodnoprawne. Zakładać bowiem należy, że podmiot, któremu udzielono takiego pozwolenia, będzie właściwie prowadził gospodarkę wodami i wykonywał prawo własności wód. Kontrola spełniania przez taki podmiot warunków wynikających z przepisów obowiązującego prawa następuje właśnie w postępowaniu o wydanie pozwolenia wodnoprawnego.

Ewentualne naruszanie warunków udzielonego pozwolenia wodnoprawnego może skutkować jego utratą przez podmiot, któremu pozwolenia udzielono.

W kontekście postępowania w sprawie udzielenia pozwolenia wodnoprawnego warto odnotować, że art. 402 ustawy Prawo wodne, dotyczący procedury wydawania pozwoleń wodnoprawnych, wyłącza stosowanie przepisów art. 31 kodeksu postępowania administracyjnego, co oznacza, że w postępowaniu tym wyłączony jest udział organizacji społecznych na prawach strony. W tym kontekście warto przywołać wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-664/15 Protect Natur . W orzeczeniu tym Trybunał wskazał, że należy uznać prawo organizacji pozarządowych (NGO) do udziału w postępowaniu o wydanie pozwolenia środowiskowego, w tym i pozwolenia wodnoprawnego.

Zgłoszenie wodnoprawne pełni identyczne funkcje, natomiast jest mniej rygorystyczną formą sprawowania takiej kontroli uprzedniej nad określonymi podmiotami, w zakresie gospodarowania wodami i w zakresie wykonywania prawa własności.

Zaznaczyć należy, że sytuacje, w których wymagane jest pozwolenie wodnoprawne lub zgłoszenie wodnoprawne są zróżnicowane. Trudno jest nawet pogrupować je w jakieś bardziej ogólne ujęcia. Przy tak daleko idącym rozproszeniu celowe jest wymienienie tych sytuacji.

Konstrukcja przepisów dotyczących pozwoleń wodnoprawnych i zgłoszeń wodnoprawnych jest taka, że ustawodawca najpierw wskazuje, w jakich przypadkach udzielenie takiego pozwolenia lub dokonanie zgłoszenia jest wymagane. Następnie ustawodawca określa przesłanki negatywne, kiedy to uzyskanie takiego pozwolenia wodnoprawnego nie jest wymagane. Określa się też, kiedy należy odmówić wydania pozwolenia wodnoprawnego.

Wreszcie reguluje aspekty podmiotowe, tryb procedowania i kwestie związane z cofnięciem lub wygaszeniem pozwolenia wodnoprawnego.