WATER FRAMEWORK DIRECTIVE

Jeśli przez „odpowiedzialność” rozumieć „ponoszenie przez dany podmiot przewidzianych prawem negatywnych konsekwencji za zdarzenia lub stany podlegające ujemnej kwalifikacji normatywnej, przypisywane prawnie temu podmiotowi w określonym porządku prawnym” to można wyróżnić w prawie wodnym następujące rodzaje odpowiedzialności: administracyjną, cywilną i karną.

Gospodarowanie wodami może powodować szkody, w tym również szkody spowodowane oddziaływaniem na środowisko. Dotyczy to także przypadku wykonywania władzy publicznej w celu zapewnienia możliwości gospodarowania wodami (tzw. szkody legalne).

Problematyka odpowiedzialności cywilnej w Prawie wodnym koncentruje się przede wszystkim na reżimie odpowiedzialności odszkodowawczej. W Prawie wodnym nie ma znaczenia, czy szkoda jest skutkiem deliktu, czy też nie . W istocie odpowiedzialność odszkodowawcza w Prawie wodnym wiąże się nie tylko z odpowiedzialnością deliktową, ale i z odpowiedzialnością z tytułu tzw. szkód legalnych. 

W zależności od rodzaju szkody, tj. czy jest to szkoda w środowisku, czy szkoda w sferze majątkowej podmiotu prywatnego będąca konsekwencją odziaływania na środowisko (wody jako element środowiska), można dokonywać różnego rodzaju podziałów odpowiedzialności w prawie wodnym.

Można wyróżnić następujące rodzaje szkód:

1. szkody powstałe w związku z oddziaływaniem na środowisko w sferze podmiotu prywatnego – do których zastosowanie znajdą zasady ochrony indywidualnej podmiotu poszkodowanego wynikające z kodeksu cywilnego (tj. art. 415 i nast. k.c.), z uwzględnieniem uregulowań szczególnych ustawy Prawo ochrony środowiska (art. 322-328 p.o.ś.) - tzw. „szkody indywidualne”,
2. szkody powstałe w środowisku jako dobru wspólnym w związku z oddziaływaniem na środowisko (art. 323 ust. 2 p.o.ś.), wobec których uprawnione podmioty mogą domagać się w postępowaniu cywilnym przywrócenia stanu zgodnego z prawem i podjęcia środków zapobiegawczych albo zaprzestania prowadzenia działalności,
3. szkody w środowisku spowodowane negatywnym oddziaływaniem na środowisko (art. 362 i 363 p.o.ś.), w związku z którymi odpowiedzialność egzekwowana jest na gruncie prawa administracyjnego oraz
4. szkody w środowisku w rozumieniu przepisów ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie .

Z kolei w zależności od tego, czy odpowiedzialność za szkodę jest odpowiedzialnością deliktową sprawcy, czy odpowiedzialnością Skarbu Państwa, może wyróżnić odpowiedzialność deliktową (opartą o zasadę wina lub ryzyka) oraz odpowiedzialność za legalne działania władzy publicznej (art. 471 PW).

Do zapobiegania szkodom w wodach i naprawy szkód w wodach w rozumieniu ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie stosuje się przepisy tej ustawy (art. 468 ust. 2 PW). Ustawa szkodowa reguluje te aspekty odpowiedzialności, które dotyczą ochrony środowiska jako dobra wspólnego w interesie publicznym. Z kolei sama ustawa Prawo wodne normuje te aspekty odpowiedzialności, które dotyczą indywidualnego i prywatnego uszczerbku w dobrach prawem chronionych. Odpowiedzialność w trybie ustawy szkodowej za szkody w środowisku (wodach jako komponencie środowiska) to odpowiedzialność administracyjna.