E-Ochrona wód w prawie ochrony środowiska
Prawo ochrony środowiska rozumiane jest jako system przepisów, „których przedmiotem jest ochrona i kształtowanie środowiska” . Uwzględniając perspektywę konstytucyjną
, prawo ochrony środowiska tworzą normy prawa, które służą zabezpieczeniu i realizacji wartości i dóbr chronionych konstytucyjnie
, w tym konkretyzują konstytucyjny obowiązek Rzeczpospolitej Polskiej w zakresie ochrony środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju (art. 5 Konstytucji RP), obowiązek władz publicznych zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska (art. 68 ust. 4 Konstytucji), obowiązek władz publicznych ochrony środowiska i zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego współczesnym i przyszłym pokoleniom (art. 74 ust. 1 i 2 Konstytucji), obowiązek wspierania działań obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska (art. 74 ust. 4 Konstytucji), powszechny obowiązek dbałości o środowisko i ponoszenia odpowiedzialności za jego pogorszenie (art. 86 Konstytucji), a także konstytucyjne prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska (art. 74 ust. 3 Konstytucji).
Do źródeł tak rozumianego systemu prawa ochrony środowiska zaliczyć należy, obok Konstytucji, liczne krajowe akty powszechnie obowiązującego prawa o zróżnicowanej randze, nie zapominając o multicentryczności systemu prawa i zachodzących procesach globalizacji i europeizacji prawa ochrony środowiska. W tak ujmowanym systemie prawa ochrony środowiska widoczne są procesy jego przedmiotowej specjalizacji i, co do zasady, kompleksowości aktów prawnych wchodzących w jego skład, czego przykładem jest ustawa Prawo wodne . Można się spierać o to, czy doprawa ochrony środowiska należy cała ustawa Prawo wodne czy tylko jej część
, nie ma natomiast wątpliwości co związku tych obszarów regulacji prawnych.
W obszarze prawa ochrony środowiska istotne dla prawnej problematyki gospodarowania wodami są: ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (dalej POŚ) , ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (dalej ustawa szkodowa)
oraz ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (dalej ustawa środowiskowa)
.
Ustawa Prawo ochrony środowiska, która wdraża liczne akty unijnego prawa ochrony środowiska, określa zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, z uwzględnieniem wymagań zrównoważonego rozwoju (art. 1 POŚ). Środowiskiem w rozumieniu ustawy jest ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka, w tym wody oraz pozostałe elementy różnorodności biologicznej, chronione także w przepisach prawa wodnego.
Zgodnie z art. 81 POŚ, ochrona zasobów środowiska (w tym wód) realizowana jest na podstawie ustawy oraz przepisów szczególnych (ust 1), w przypadku ochrony wód szczegółowe zasady określają przepisy ustawy - Prawo wodne (ust. 2). Z kolei zgodnie z art. 52 ust. 4 ustawy, ochrona wód jest realizowana z uwzględnieniem odnośnych przepisów POŚ regulujących ochronę zasobów środowiska (dział I i dział III w tytule II ustawy) oraz przeciwdziałanie zanieczyszczeniom (dział I-III w tytule III ustawy POŚ).
Zgodzić można się z poglądem, że relacje obu ustaw w obszarze szczegółowych zasad ochrony wód można określić jako relacje ustawy ogólnej (POŚ) i szczególnej (ustawa Prawo wodne) . W tym kontekście dla prawnej problematyki gospodarowania wodami znaczenie mają nie tylko zasady prawne ochrony środowiska zdefiniowane w POŚ (art. 5-7 oraz 8 POŚ), konkretyzowane w ustawie Prawo wodne zasadami gospodarowania wodami, ale także przepisy POŚ, do których ustawa Prawo wodne wprost odsyła (zob. np. art. 52 ust. 4 PW) lub te, które mają zastosowanie z uwagi na niewyczerpujące uregulowanie w ustawie Prawo wodne określonego zagadnienia (np. odpowiedzialność cywilna i administracyjna).