WATER FRAMEWORK DIRECTIVE

Monitoring jakości wód

Monitoring jakości środowiska (wody jako elementu środowiska) jest w omawianej konstrukcji niezbędną częścią ochrony jakościowej – wyznaczone cele i parametry tej ochrony powinny być osiągane, zaś monitoring ma to weryfikować. Badania i ocena jakości wód powierzchniowych w zakresie elementów fizycznych, chemicznych i biologicznych oraz wód podziemnych w zakresie elementów fizycznych prowadzone są w ramach państwowego monitoringu środowiska przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, a także przez państwową służbę hydrologiczno-meteorologiczną w zakresie elementów hydrologicznych i morfologicznych (dział VII rozdz. 4 ustawy Prawo wodne). Formy i sposób prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych określa rozporządzenie wykonawcze .

Monitoring wód ma na celu pozyskanie informacji:

1. o stanie wód powierzchniowych i stanie wód podziemnych oraz o stanie wód obszarów chronionych na potrzeby planowania w gospodarowaniu wodami oraz oceny osiągania celów środowiskowych określonych w przepisach ustawy Prawo wodne;
2. o stanie środowiska wód morskich na potrzeby planowania w gospodarowaniu wodami oraz oceny osiągania celów środowiskowych dla wód morskich, a także bieżącej oceny stanu środowiska wód morskich (art. 349 ust 1 PW).

Zasady ochrony wód

Zasady dotyczące ochrony wód, szczegółowo regulowane przez przepisy ustawy Prawo wodne (art. 75 – art. 84 PW), poprzez formułowanie określonego rodzaju zakazów, reguł postępowania oraz ewentualnych od nich wyjątków, odnoszą się do:

1. postępowania ze ściekami przemysłowymi, bytowymi i komunalnymi,
2. postępowania z wodami opadowymi lub roztopowymi,
3. wymagań określonych w pozwoleniach wodnoprawnych wprowadzania do wód lub do ziemi w zakresie redukcji zanieczyszczeń w ściekach (szerzej także w pkt 6.4.6. poniżej).

Oczyszczalnie ścieków komunalnych

Przepisy ustawy Prawo wodne (art. 86 - art. 101 PW) implementują dyrektywę Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącą oczyszczania ścieków komunalnych (zwaną dalej „dyrektywą ściekową”) w zakresie obowiązków odnoszących się do wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej dla ścieków komunalnych.

W maju 2020 r. Komisja Europejska wystosowała uzasadnioną opinię skierowaną do Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w związku z uchybieniem zobowiązaniom wynikającym z art. 3-5, art. 10 i art. 15 oraz sekcji A, B i D załącznika I do dyrektywy Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (zwanej dalej „dyrektywą ściekową”).

W dyrektywie ściekowej zobowiązano państwa UE do zapewnienia, aby aglomeracje miejskie odpowiednio odbierały i oczyszczały ścieki, w ten sposób eliminując lub ograniczając wszystkie niepożądane skutki, jakie wiążą się z ich uwalnianiem do jednolitych części wód.

W komunikacie Komisji Europejskiej zwrócono uwagę, że Polska powinna w pełni spełniać wymogi dyrektywy od 2015 r. Tymczasem ponad 1000 aglomeracji w Polsce nie posiada systemu zbierania ścieków komunalnych, co oznacza, że ścieki są odprowadzane bezpośrednio do rzek, mórz lub jezior bez oczyszczania. Ponadto w 415 aglomeracjach, w których ścieki są odprowadzane na obszarach wrażliwych, Polska nie zapewniła bardziej rygorystycznego oczyszczania zgodnie z wymogami dyrektywy.

Komisja uznała, że pomimo pewnych postępów i wsparcia finansowego w ramach polityki spójności UE, wysiłki władz polskich były dotychczas niezadowalające, w związku z czym wniosła do Trybunału Sprawiedliwości sprawę przeciwko Polsce za nieprzestrzeganie dyrektywy ściekowej.

W reakcji na postępowanie wszczęte przez Komisję Europejską przyjęto ustawę nowelizującą z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw.